Ciemne strony blackoutu. Jak sobie z nimi poradzić?

Trudno wyobrazić sobie dzisiejszą rzeczywistość bez stałych dostaw prądu. Długotrwałe awarie paraliżują życie miast, a nawet krajów. Największy blackout na Jawie i Bali odciął od prądu 100 milionów ludzi. Kto pobije ten rekord? Czy Polsce i Europie również grozi taka awaria i czy można przewidzieć jej skalę? Wiele firm już dawno przygotowuje się na taką ewentualność. Co zrobić, aby przetrwać katastrofę energetyczną?

Czym jest zjawisko blackout i jakie są jego przyczyny?

Co to jest zjawisko blackout (ang. zaciemnienie)? Chodzi tu o nagłą, rozległą i poważną awarię systemu elektroenergetycznego na danym obszarze – w kraju albo mieście. Mówi się tak o sytuacji, w której na skutek niewydolności tego systemu w tysiącach miejsc nie ma prądu, a życie zostaje sparaliżowane.

Do najczęstszych i najbardziej oczywistych przyczyn blackoutu należą uszkodzenia sieci przesyłowych, linii dystrybucyjnych, awarie w elektrowniach czy też zbyt duży popyt na energię. Coraz częściej powodami nagłych braków w dostawie prądu bywają zmieniające się warunki atmosferyczne – np. wichury, burze, śnieżne nawałnice. Zjawisko blackoutu może być też wynikiem zorganizowanej akcji terrorystycznej, która ma na celu sparaliżowanie danego obszaru kraju.

Czy Polsce grozi blackout energetyczny?

Ograniczenie przesyłu rosyjskiego gazu to jedna z wielu przyczyn kryzysu energetycznego w Europie. W związku z tym ryzyko niewydolności tego systemu wydaje się realne. Kiedy więc w Polsce możemy spodziewać się blackoutu? Tak naprawdę trudno to przewidzieć i zdania są podzielone.

Z najnowszego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że Polsce taka awaria nie grozi. Przedstawiciele instytutu zapewniają, że produkcja energii elektrycznej przekracza obecne zapotrzebowanie w naszym kraju, a sytuacja jest pod pełną kontrolą.

Jednak coraz częściej zarówno w mediach, jak i głosach ekspertów pojawiają się tezy, że na terenie naszego kraju mogą występować mikroblackouty. Należy się ich spodziewać głównie latem, nie tylko ze względu na większe zużycie energii do chłodzenia, ale też niższy poziom i wyższą temperaturę wód chłodzących elektrownie.

Warto zauważyć, że część europejskich państw, takich jak choćby Austria, Niemcy czy Hiszpania, już od jakiegoś czasu ostrzega obywateli i szkoli na wypadek, gdyby doszło do blackoutu.

Ile może trwać blackout energetyczny?

Nie da się łatwo przewidzieć, kiedy wystąpi blackout. Ile trwa to zjawisko? Trudno to oszacować ze względu na różne przyczyny jego powstawania. Ostatni poważny i długotrwały blackout w Polsce miał miejsce w Szczecinie piętnaście lat temu i trwał prawie 13 godzin! Powodem były obfite i niespodziewane opady mokrego śniegu. W ich wyniku doszło do wyłączenia czterech linii najwyższego napięcia, co spowodowało odcięcie od prądu ponad 500 tysięcy osób.

Awaria rozpoczęła się w środku nocy, o godz. 3.30, 8 kwietnia 2008 roku, a media okrzyknęły ją największą awarią sieci energetycznej od czasów zakończenia II wojny światowej. Nie pracowały markety, sklepy, stacje benzynowe, placówki bankowe, stanął transport. Zamknęły się także urzędy i szkoły, które nie mogły pełnić swoich funkcji. Szczecin zgasł na wiele godzin.

Blackout w Europie i na świecie

Jednak nie tylko Polska ma w swojej historii takie przypadki. Zjawisko blackoutu jest znane na całym świecie, a przykłady można mnożyć. Awaria, która objęła największą liczbę ludności jednego kraju, wydarzyła się 31 lipca 2012 r. w Indiach – energii elektrycznej pozbawionych zostało wtedy prawie 650 mln osób. Jej przyczyną była wielomiesięczna susza. Spadek poziomu wody w akwenach sprawił, że wyłączono wiele elektrowni, przy jednoczesnym deficycie energii w systemie spowodowanym intensywnym nawadnianiem upraw.

Blackout wielokrotnie dotknął także Europę. We Włoszech nastąpił on w 2003 roku w wyniku przeciążenia linii tranzytowej Lukmanier. Mieszkańcy prawie całego kraju utracili prąd na kilkanaście godzin. Linia, która została zaprojektowana do pracy w temperaturze nieprzekraczającej 40°C, przestała działać, gdy osiągnęła temperaturę ponad 100°C – przewody wydłużyły się i w kontakcie z drzewami nastąpiło zwarcie i całkowite jej wyłączenie.

W Europie Zachodniej podjęto już działania, których celem jest oszczędzanie energii. W Hanowerze nie podgrzewa się wody w basenach krytych i zewnętrznych, a hiszpański rząd zaleca wyłączanie niepotrzebnego oświetlenia. Z kolei we Francji mówi się o wprowadzeniu limitów na ogrzewanie i klimatyzację.

Jak się przygotować na blackout?

Na nagłej i długotrwałej utracie prądu cierpią nie tylko mieszkańcy miast, ale też instytucje, które bez niego nie mogą normalnie funkcjonować. Firmy, które posiadają serwery ulokowane w biurach, w wyniku blackoutu czekają długotrwałe unieruchomienia.

– Zainteresowałem się tym tematem w wyniku doniesień mediów o tym, że możemy w niedalekiej przyszłości spodziewać się przerw w dostawach prądu. Postanowiłem rozejrzeć się, jak mogę się przygotować i zaplanować działania tak, by straty mojej firmy były jak najmniejsze. Utrata ważnych danych to był dla mnie najważniejszy wątek, którym postanowiłem się zająć już teraz – mówi pan Piotr, przedsiębiorca z Warszawy.

Jak więc można zabezpieczyć się na wypadek przerwy w dostawie prądu? Zwłaszcza firmy z sektora IT powinny już teraz zadbać o swoje bezpieczeństwo. Poznaj kilka sposobów, jak w trakcie awarii móc dalej pracować.

1. Przechowuj pliki w chmurze

Jednym ze sposobów na uchronienie się przed blackoutem jest tworzenie kopii zapasowych w chmurze. Rozwiązania do automatycznego tworzenia kopii zapasowych i odzyskiwania pomagają chronić wszystkie dokumenty w przypadku awarii. To właśnie w chmurze przechowuje się aktualną kopię plików, dzięki czemu można je odzyskać w dowolnym momencie.

2. Przenieś własną infrastrukturę IT do specjalnie przygotowanej przestrzeni

Jednym z takich miejsc jest Warsaw Data Hub, czyli nowoczesne, ekologiczne data center, które gwarantuje m.in.:

• określone parametry środowiskowe,
• ciągłość zasilania i transmisji danych,
• stały monitoring,
• wysokie standardy bezpieczeństwa fizycznego i technologicznego.

Bezpieczeństwo w przetwarzaniu danych oraz wysoka dostępność usług cyfrowych są dziś kwestiami krytycznymi dla wielu gałęzi biznesu oraz instytucji sektora publicznego, zwłaszcza w dobie przerw w dostawie prądu.

Dodatkowo rachunek ekonomiczny (w tym wzrost cen energii) sprawia, że popyt na profesjonalne powierzchnie kolokacyjne stale rośnie. Metropolia warszawska jest szczególnie istotnym miejscem, które wciąż potrzebuje nowych i innowacyjnych rozwiązań w tym zakresie.

Czym charakteryzuje się Warsaw Data Centre?

• ma cztery różne kierunki wejścia-wyjścia światłowodowych linii telekomunikacyjnych;
• dwa kierunki zasilania, tzn. z dwóch niezależnych fizycznie obszarów zakładu energetycznego, po 7 MW każdy;
• gęstość mocy do 4,5 kW na pojedynczą szafę, a dla 20 procent szaf nawet do 12 kW;
• podtrzymanie bateryjne na czas: 30/180 minut, podczas gdy konkurencja stosuje rozwiązania odpowiednio na czas: 5/15 minut;
• zapas paliwa do agregatów awaryjnych dla 72 h pracy autonomicznej dla obiektu;
• fotowoltaika – własna farma solarów o mocy 0,5 MW, z możliwością dalszej rozbudowy.

3. Zainwestuj w zasilacze bezprzerwowe UPS

To urządzenie pomaga zminimalizować uszkodzenia spowodowane blackoutem. W przypadku braku prądu UPS podtrzyma zasilanie przez kilka czy kilkanaście minut, dając czas na jego przywrócenie lub bezpieczne wyłączenie wrażliwych urządzeń, takich jak np. komputery czy serwer danych. UPS zapewnia także odpowiedni bufor czasowy na uruchomienie agregatu. Niektóre te urządzenia posiadają także funkcję bieżącego monitowania parametrów sieci, co może pomóc zaobserwować i przewidzieć sytuację odcięcia prądu.

4. Agregat prądotwórczy

Agregat prądotwórczy to urządzenie zamieniające energię mechaniczną w energię elektryczną. To niezastąpiony sprzęt, który sprawdzi się podczas awarii zasilania z sieci elektroenergetycznej. Na rynku można znaleźć wiele typów agregatów, od małych do przemysłowych. Warto pamiętać, że urządzenie powinno być dobierane w taki sposób, by łączna moc wszystkich zasilanych przez nie urządzeń była mniejsza niż jego własna moc.

5. Odnawialne źródła energii

Można także spróbować uniezależnić się od dostaw prądu z sieci energetycznej. W przypadku większego zapotrzebowania na energię i dłuższych przerw w jej dostarczaniu świetnym rozwiązaniem jest rozważenie inwestycji w panele fotowoltaiczne. Oprócz tego, że można tym znacznie zaoszczędzić, to dodatkowo zabezpieczyć się na wypadek blackoutu.