Co to jest QoS i jak monitorować jego parametry?

Quality of Service (QoS) mierzy wydajność sieci oraz umożliwia uruchamianie w niej aplikacji i usług o wysokim priorytecie. W tym artykule wyjaśniamy, jak dokładnie działa ta funkcja, przedstawiamy jej znaczenie w firmowej sieci oraz podpowiadamy, w jaki sposób możesz włączyć Quality of Service w swoim routerze.

Do wszystkich rutynowych procesów administratorzy sieci muszą dodać również taki, który zagwarantuje, że aplikacje o znaczeniu krytycznym lub czasowym (np. wideokonferencje oparte na VoIP, e-commerce, aplikacje działające w chmurze) nie będą narażone na żadne opóźnienia ani fluktuacje. W tym celu potrzebują odpowiedniej strategii wykorzystującej funkcję QoS (Quality of Service, z ang. jakość usługi). Co to znaczy i dlaczego warto monitorować jej parametry?

Router QoS: do czego służy?

Aby zrozumieć, co to jest QoS (Quality of Service), warto posłużyć się przykładem korka na autostradzie w godzinach szczytu. Wszyscy kierowcy siedzący w pojazdach mają ten sam plan – dotrzeć do celu. Niektórzy będą musieli przebyć dłuższą, inni krótszą drogę. Niespodziewany dźwięk syreny będzie informacją o pojeździe, który musi szybciej dojechać na miejsce. W takiej sytuacji kierowcy są zmuszeni zjechać na bok, aby zrobić miejsce pojazdowi uprzywilejowanemu i przepuścić go. Tworzy się wówczas coś na kształt „kolejki priorytetów”.

Przykład zatoru komunikacyjnego i przywilejów w ruchu dobrze obrazuje, czym jest QoS. Router zarządzający siecią firmową można również skonfigurować w taki sposób, aby niektóre pakiety danych były traktowane priorytetowo.

Urządzenie może na przykład przepuszczać ruch pochodzący z programów do wideokonferencji i pracy zespołowej (Zoom, Google Meeting, Scrum Master) przed ruchem z usług związanych z przeglądaniem stron internetowych czy używaniem komunikatorów typu Messenger. Taki sposób zarządzania przepustowością nazywa się kolejkowaniem.

Funkcja Quality of Service pomaga organizacjom zapobiec opóźnieniom w przesyłaniu priorytetowych pakietów. Każdego dnia do sieci podłączanych jest coraz więcej osób, urządzeń i komputerów. Bez technologii QoS i algorytmu kolejkowania byłoby dość trudno spełnić wszystkie wymagania sieciowe.

Proces konfigurowania i włączania jakości usług w routerze

W teorii każdy router zapewnia dostęp do internetu, jednak nie wszyscy producenci tych urządzeń udostępniają funkcję QoS. Jest ona zarezerwowana z reguły dla droższych modeli. Administratorzy zarządzający firmową siecią z pewnością będą w stanie odpowiedzieć na pytanie, czy wybrany router pozwala na włączenie funkcji jakości usług, a także zająć się jego konfiguracją. Kompatybilność urządzenia z usługą QoS możesz także zweryfikować samodzielnie. Znajduje się ona w panelu konfiguracyjnym routera.

Najprostszym sposobem na to, by się do niego dostać, jest uruchomienie przeglądarki internetowej, a następnie wpisanie na pasku adresu następującego ciągu liczb: 192.168.0.1. Kolejnym krokiem jest zalogowanie się do panelu konfiguracyjnego przy użyciu nazwy użytkownika i hasła ustawionego dla routera.

Lokalizacja zakładki QoS będzie różnić się w zależności od producenta i modelu urządzenia. Z reguły znajduje się w sekcji NAT/QoS lub Advenced. Jeśli usługa jest wyłączona – kliknij przycisk Enabled.

Jak ustawić priorytety ruchu?

Ustawienie priorytetu ruchu nie powinno przysporzyć problemu nawet mniej doświadczonemu użytkownikowi. Router prawdopodobnie sam zapełni pole najczęściej używanych aplikacji na głównej karcie ustawień QoS. Jeśli zechcesz którejś z nich nadać „najwyższy” priorytet, wystarczy kliknąć pole obok nazwy, a następnie Edytuj.

Jeśli aplikacja nie jest dostępna na liście, możesz dodać ją ręcznie, klikając przycisk Dodaj regułę priorytetu u dołu strony QoS (nazwy te mogą się nieznacznie różnić).

Podane wartości priorytetowe powinny wynosić 80-95 proc. wartości uzyskanej w teście szybkości. Dostępną przepustowość przesyłania i pobierania sprawdzisz na stronie https://speedtest.orange.pl/.

Upewnij się, że nadałeś priorytet QoS zgodnie ze swoimi potrzebami. Aplikacje do VoIP i połączeń wideo powinny mieć co do zasady największy priorytet. Jeśli nie ma opcji przypisania przepustowości łącza każdej aplikacji z osobna, możesz wybrać priorytet dla urządzenia, na którym będziesz korzystać z danej usługi. Jeśli więc używasz iPada do połączeń konferencyjnych, wypełnij pole, podając wartość 80-95 proc.

Jak korzystać z Quality of Service (QoS), aby mieć szybszy internet?

Wiesz już, co to QoS w routerze oraz jak wykonać podstawową konfigurację tej usługi, aby uzyskać większą przepustowość sieci. Istnieje kilka technik sieciowych QoS, które pozwalają jeszcze bardziej poprawić jakość internetu, a tym samym zagwarantować wysoką wydajność najważniejszych aplikacji. Obejmują one:

• rezerwację zasobów – odbywa się przy pomocy protokołu warstwy transportowej RSVP, który rezerwuje zasoby w sieci i może być używany do dostarczania określonych poziomów QoS dla wybranych strumieni danych aplikacji. Rezerwacja zasobów umożliwia firmom dzielenie zasobów sieciowych według ruchu różnego typu i pochodzenia oraz definiowanie limitów.
• Oznaczanie ruchu – usługa DSCP umożliwia m.in. identyfikowanie ruchu sieciowego wrażliwego na opóźnienia i oznaczanie pakietów, które mogą być kierowane do kolejnego routera w czasie przeciążenia sieci. Ta technika pozwala na łatwą skalowalność zasobów i jest stosowana najczęściej.

Czy QoS może poprawić jakość sieci Wi-Fi?

W większości współcześnie produkowane routery są kompatybilne ze standardem Wi-Fi Multimedia (WMM) – to podfunkcja QoS, która odpowiada za zapewnienie wysokiej jakości transmisji w sieciach bezprzewodowych poprzez priorytetowanie ruchu. Ma ona jednak kilka ograniczeń:

• nadaje się jedynie do prostych aplikacji VoIP,
• nie zawsze zapewnia gwarantowaną przepustowość (zwłaszcza gdy z tej samej sieci korzysta w jednym czasie bardzo wielu użytkowników),
• obsługuje tylko pakiety w standardzie IEEE 802.1Q/P.

Router QoS w firmie

W internecie często można natknąć się na pytania: „QoS – czy warto?”; „QoS – włączać czy nie?”. Odpowiedź na nie jest prosta: TAK! Wdrożenie QoS ma kluczowe znaczenie w każdej organizacji, a zwłaszcza w tych, które chcą zapewnić zróżnicowaną przepustowość firmowej sieci i nadawać priorytet różnym aplikacjom bez przerywania przepływu danych czy utraty pakietów. Warto jednak pamiętać, że router QoS jest w stanie sprostać powyższym wymaganiom tylko wówczas, gdy jest właściwie skonfigurowany.