Jak uchronić dziecko przed uzależnieniem od telefonu?

Z badań państwowego instytutu badawczego NASK „Nastolatki 3.0” (2023 r.) wynika, że młodzi „siedzą na necie” praktycznie na pełen etat. Badanie wskazuje, że młodzież spędza w sieci średnio 5 godzin i 36 minut dziennie, co daje 156 h i 80 min miesięcznie. Tyle, co rodzice zajmują się pracą – a badaniom poddano wyłącznie nastolatków. Równie dużym problemem jest uzależnienie od telefonu u młodszych dzieci. Jak chronić przed nim swoje pociechy?

Poznaj wroga: objawy uzależnienia od telefonu

Pierwszym krokiem w stronę ochrony dziecka przed uzależnieniem od telefonu, bez względu na wiek podopiecznego, jest nauka i obserwacja. Know your enemy – poznaj swojego wroga. A dokładniej: naucz się wykrywać, kiedy zaczyna zagrażać Twojemu dziecku. Objawy uzależnienia od telefonu u maluchów i nastolatków są dość charakterystyczne:

• Dziecko zawsze ma smartfon przy sobie – a mimo tego nie zawsze odbiera połączenia od rodziców lub odpowiada im na wiadomości. Spędza czas przed ekranem przy posiłkach lub telefon leży obok talerza, korzysta z telefonu podczas wspólnego oglądania filmów, chodzi ze smartfonem w dłoni po chodniku i przez przejście dla pieszych… dziecko uzależnione od telefonu ma go przy sobie niepokojąco często.
• Relacjonowanie wszystkiego w social mediach – granica między pochwaleniem nowej lodziarni w relacji na Instagramie (np. zdjęcie, nagranie lodów) a „relacjonowaniem wszystkiego” jest niestety bardzo cienka. Mowa tutaj raczej o stanie, w którym dziecko zaczyna się irytować, gdy inna osoba prosi je o wyłączenie kamery.
• Problemy ze snem – uzależniony od telefonu nastolatek (czy uzależnione dziecko) zwykle używa go przed spaniem do bardzo późnych godzin, nawet gdy musi wcześnie wstać.
• Obniżona komunikatywność – w tym responsywność. Np.: jesteś z dzieckiem w pizzerii, próbujesz porozmawiać o czymkolwiek, ale stale odpowiada Ci cisza, „mhm” czy losowe odpowiedzi niezwiązane z tematem.
• Zwiększona nerwowość – szczególnie w sytuacjach, w których dziecko przez dłuższy czas nie korzysta z telefonu, np. przez szlaban na internet. Podopieczny może też stawać się agresywny, np. kiedy gra na smartfonie i nie osiąga oczekiwanych wyników. I pomimo tego, że gra go denerwuje, to wciąż ją włącza.
• Pogorszenie się relacji „w realu” – dziecko zaprasza do domu mniej znajomych, rzadziej z nimi wychodzi, coraz mniej rozmawia z rodzicami, za to nie potrafi odciągnąć się od ekranu: cyfryzuje swoje życie.
• Pogorszenie się ocen – kolejnym objawem uzależnienia od telefonu u dzieci jest problem ze skupieniem się na nauce czy zajęciach szkolnych. Korzysta ze smartfonu, zamiast słuchać nauczyciela i robić notatki, gra lub pisze ze znajomymi, gdy ma odrabiać lekcje albo się uczyć i tak dalej.
• Zaniedbywanie obowiązków – uzależnienie od telefonu może też sprawiać, że dziecko zacznie prokrastynować swoje obowiązki domowe albo całkowicie je ignorować. Zapomina wyrzucić śmieci, odkłada uruchomienie zmywarki, bo jest zajęte grą – etc.

Przeczytaj też: Jak ograniczyć czas spędzany ze smartfonem? Z technologii warto korzystać rozsądnie.

Zapobiegaj: jak chronić dziecko przed uzależnieniem od telefonu?

Możesz chronić swoje dziecko przed uzależnieniem od telefonu zarówno zanim wystąpią pierwsze objawy tego problemu, jak i po wykryciu jakichś symptomów. W tym drugim przypadku zyskasz szansę na ograniczenie ich rozwoju – i redukcję uzależnienia od telefonu. Jak to robić?

Zastanów się: kiedy jest pora na telefon dla dziecka?

Planujesz zakup pierwszego telefonu dla dziecka lub maluch bardzo o niego prosi, ale obawiasz się, że za szybko się uzależni… To zrozumiałe. Zdecydowanie warto zacząć od przemyślenia, czy to już „ten wiek”? Podstawą będzie zastanowienie się, czy dziecko faktycznie potrzebuje telefonu – a może domaga się własnego smartfonu, „bo inne dzieci mają”, bo po prostu chce ciekawego gadżetu.

Kiedy będzie go potrzebować? Na pewno wtedy, gdy konieczne stanie się utrzymanie z dzieckiem kontaktu na odległość: samo chodzi już do szkoły i z niej wraca, zostaje w domu bez opieki, samodzielnie (i z innymi dziećmi) spędza czas na placu zabaw czy boisku.

Dziecku przyda się też telefon, kiedy będzie jechało na obóz, kolonie i inne wyjazdy bez rodziców. Zazwyczaj pierwszy telefon kupuje się maluchom w wieku ok. 9-10 lat – więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule: Od jakiego wieku telefon dla dziecka? Mamy kilka wskazówek.

Bezpieczne Dziecko w Sieci to właściwe zabezpieczenia

Bez względu na to, czy wybierasz pierwszy telefon dla dziecka, czy maluch lub nastolatek już korzysta ze smartfonu, zadbaj o jego właściwe zabezpieczenie. Nie każdy rodzic i opiekun zdaje sobie sprawę z tego, że ma możliwość monitorowania aktywności swojego podopiecznego zarówno w sieci, jak i na samym urządzeniu.

Co więcej, „kreując” odpowiednio bezpieczny internet dla dziecka, możesz decydować o tym, przez ile czasu dziecko będzie mogło korzystać z sieci. A to właśnie internet uzależnia najbardziej: kontaktowanie się ze znajomymi (i obcymi, co stwarza zagrożenia), rywalizacja w grach multiplayer, oglądanie filmików na Instagramie czy TikToku… aż w końcu samo przeglądanie social mediów. Czy ściąganie z sieci odpowiedzi na zadania domowe i proszenie ChatGPT (AI) o napisanie rozprawki.

I tutaj z pomocą przychodzi prosta w obsłudze aplikacja kontroli rodzicielskiej – Bezpieczne Dziecko w Sieci. Została stworzona nie tylko przez programistów, ale przede wszystkim: przez rodziców dla rodziców. Apka sama sugeruje, do których treści online dziecko powinno mieć dostęp, ale decyzję podejmujesz Ty. Ustawiasz nie tylko maksymalny czas dostępu do internetu, ale też samego korzystania ze smartfonu. Możesz zatem skutecznie chronić dziecko przez uzależnieniem od telefonu – albo zwalczać problem, ograniczając dostęp do sprzętu.

To nie koniec możliwości, które daje Ci kontrola rodzicielska od Orange. Dowiedz się więcej o ochronie Bezpieczne Dziecko w Sieci na stronie: https://bezpiecznedzieckowsieci.pl/.