Od hegemonii do stabilizacji – historia marki Nokia

W drugiej połowie lat 90. XX i na początku XXI wieku Nokia była prawdziwym hegemonem na rynku telefonów komórkowych. Sprzedawała wielokrotnie więcej urządzeń niż inni producenci razem wzięci. Później jednak firma nie odnalazła się w początkach smartfonowej rewolucji, weszła w nie do końca udaną współpracę z Microsoftem i przez moment była na granicy upadku. Dziś odbudowuje swoją pozycję na rynku telefonii komórkowej.

 

Jak Nokii udało się przejść od papierni z niewielkiego fińskiego miasteczka do jednej z najważniejszych firm technologicznych na świecie?

Nokia – miasteczko w Finlandii

Początków firmy Nokia należy szukać w 1865 roku. Wtedy to Fredrik Idestam, szwedzko-fiński przedsiębiorca, założył swoją papiernię w pobliżu miasta Tempere w Finlandii. Firma dobrze prosperowała i już kilka lat później Idestam otworzył drugą papiernię. Maszyny wówczas napędzane były siłą płynącej wody, więc lokalizacja obiektu była kluczowa. Padło na niewielką wioskę Nokia – w południowo-zachodniej Finlandii. Stąd też wzięła się nazwa całej firmy. Dziś, poza tą nazwą, Nokia nie ma już wiele wspólnego z miasteczkiem.

Pierwsze logo Nokii, 1865

Na przestrzeni kolejnych dekad firma rozwijała się w różnych kierunkach – przejmowała inne biznesy, z części działalności rezygnowała. Wśród nich warto wymienić takie branże jak przemysł gumowy (w tym produkcja kaloszy), elektryczny oraz telekomunikacyjny. 

Współczesna historia Nokii zaczęła się w 1967 roku, kiedy to powstała Nokia Corporation, która skupiała się na produkcji kabli telekomunikacyjnych, elektroniki telewizyjnej, generatorów elektrycznych, a także telekomunikacyjnych technologii wojskowych. Dostarczała między innymi sprzęt radiotelegraficzny dla fińskiej armii. Później rozwijała się również w produkcji centrali telefonicznych. 

W tym samym czasie, czyli w latach 70. i 80. XX wieku, Finlandia stała się jednym z liderów rewolucji technologicznej. Kraj nazywano nawet „europejską Japonią”, a jednym z najważniejszych graczy na tamtejszym rynku nowych technologii była właśnie Nokia.

Pierwsze telefony komórkowe Nokia

W 1979 roku Nokia opracowała swój pierwszy telefon komórkowy – Mobira Senator. Był on zaprojektowany z myślą o Nordic Mobile Telephone (NMT) – jednej z pierwszych na świecie komercyjnych sieci komórkowych (sieć 1G), która stała się powszechnie dostępna w 1981 roku, wtedy również do sprzedaży trafił wspomniany telefon, który przystosowany był do montażu w samochodzie.

Mobira Cityman 450, 1985, fot. Fennoradio, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=34960342

Przeczytaj też: Od 1G do 5G, czyli historia technologii mobilnej

W sumie w latach 80. Nokia opracowała kilkanaście modeli telefonów komórkowych. Dziś można patrzeć na nie z lekkim uśmiechem – niektóre modele ważyły blisko 5 kilogramów, ale w swoim czasie był to szczyt miniaturyzacji, a takie telefony traktowano jako urządzenia poręczne i w pełni przenośne.

Nokia – najpopularniejsza marka telefonów na świecie

Można więc powiedzieć, że Nokia weszła w lata 90. jako jeden z pionierów telefonii komórkowej. W tamtym czasie nastąpił błyskawiczny rozwój tej branży, a Nokia pod koniec 1996 roku stała się najpopularniejszym producentem telefonów komórkowych na świecie. Ten status udało się jej utrzymać aż do 2011 roku. Nokia wypuszczała na rynek bardzo dużo modeli nowych telefonów, a każdy z nich stawał się niemal z miejsca hitem sprzedażowym. Dość powiedzieć, że wśród 10 najlepiej sprzedających się telefonów komórkowych (w tym smartfonów) w historii jest aż 8 modeli Nokii – wszystkie wyprodukowane w latach 1999-2009. Na szczycie tego zestawienia są modele Nokia 1100 i 1110 z 2003 i 2005 roku, których sprzedaż szacuje się na około 250 milionów egzemplarzy każdy.

Przeczytaj też: Czy klasyczne telefony mogą mieć przewagę nad smartfonem?

Wśród telefonów Nokia, które zdobyły wielką popularność, trzeba na pewno wymienić modele Nokia 3210, Nokia 3310 (której wytrzymałość jest dziś wręcz legendarna) czy biznesowa Nokia 6310, która nie jest produkowana od 2004 roku, ale zadbane modele na portalach aukcyjnych wystawiane są nawet za około 1000 zł i bez trudu znajdują nabywców.

Nokia a smartfony

Nokia nie pozostawała w tyle względem konkurencji i cały czas unowocześniała swoje produkty. Była między innymi jednym z akcjonariuszy konsorcjum Symbian, które opracowało system operacyjny SymbianOS, na którym działały późniejsze telefony Nokia. Sama firma wypuszczała na rynek nietypowe modele – na przykład Nokię 5510 z klawiaturą w układzie QWERTY, przeznaczoną dla graczy Nokię N-Gage, czy quasi-smartfonową Nokia N95. Nie były to jednak produkty przełomowe – od obecnych na rynków telefonów odróżniały się kilkoma dodatkowymi funkcjami i udogodnieniami.

Gdy w 2007 roku na rynku pojawił się pierwszy iPhone, udziały Nokii w rynku telefonów komórkowych wynosiły ponad 60%. Można jednak uznać, że był to początek schyłku wielkiego producenta. Jeszcze przez kilka lat klasyczne telefony z Finlandii były niezwykle popularne, ale powoli to smartfony z dotykowymi ekranami przyciągały coraz większe grono odbiorców.

Nokia z systemem operacyjnym Windows Phone

Pierwsze prawdziwe smartfony marki Nokia pojawiły się na rynku dopiero w listopadzie 2011 roku – Nokia Lumia 920 i pokrewne wyposażone były w całkowicie nowy system operacyjny – Windows Phone, który przez pewien czas z powodzeniem konkurował z popularnymi Androidem oraz iOS-em. Był niezwykle wydajny, łatwo można było konfigurować wygląd głównego menu, ale jednocześnie brakowało mu wielu aplikacji czy na przykład dostępu do usług Google’a. 

Nokia Lumia 830

Nieudane wejście na rynek smartfonów sprawiło, że Nokia stanęła na granicy upadku. W 2014 roku część działalności Nokii odpowiedzialnej za produkcję i sprzedaż telefonów została kupiona przez Microsoft, który przez jakiś czas sprzedawał następców Nokii Lumia, jako Microsoft Lumia. Te telefony jednak również nie odniosły sukcesu, a ostatecznie system operacyjny Windows dla smartfonów przestał być wspierany i rozwijany.

Smartfony Nokia – w końcu z Androidem

W 2016 roku Microsoft ostatecznie zaprzestał produkcji smartfonów, a licencję oraz wszystkie patenty sprzedał. Kupiła je firma HMD Global, która do dziś sprzedaje telefony marki Nokia, a jedną ze swoich siedzib ma bardzo blisko głównej kwatery Nokii, która wciąż prężnie działa w wielu różnych obszarach rynku telekomunikacyjnego.

Przeczytaj też: Android – poznaj najpopularniejszy mobilny system operacyjny

HMD Global nie jest jednak przypadkowym nabywcą praw do Nokii. W zarządzie są osoby blisko związane z sukcesem telefonów fińskiej marki z czasów klasycznych telefonów. Teraz chcą osiągnąć sukces również na rynku smartfonów. Od samego początku działalności nowe smartfony Nokia powstawały we współpracy z Google’em i wykorzystywały system operacyjny Android. Pierwszym modelem, który pojawił się na rynku w 2017 roku, była Nokia 6. Obecnie w portfolio producenta znajduje się kilkanaście modeli smartfonów – zarówno budżetowych, jak
i tych z wyższej półki.

Bardzo ważną gałęzią działalności Nokii jest także produkcja oraz sprzedaż klasycznych telefonów komórkowych, które zarówno nazwą, jak i designem, nawiązują do lat świetności marki. Sztandarowym przykładem może być całkowicie nowa Nokia 3310, która obsługuje technologię
Dual-Sim.

Telefon Nokia 4.2

Wśród modeli Nokii dostępnych w ofercie Orange na pewno warto wymienić Nokia 4.2, czyli smartfon o przyzwoitych możliwościach i rozsądnej cenie, a także wytrzymały klasyczny telefon Nokia 800 Tough.

Wzmocniony telefon Nokia 800 Tough

Nokia – wciąż „connecting people”

Według raportu instytucji badawczej Counterpoint Research w pierwszym kwartale 2020 roku Nokia sprzedała w sumie około 10 milionów telefonów na całym świecie, w tym około 1,7 miliona smartfonów. Sprawia to, że marka jest poza pierwszą dziesiątką największych producentów telefonów na świecie, a jej udziały w rynku wynoszą około 1%. Można zatem uaktualnić słynne hasło reklamowe marki z czasów świetności, czyli „Nokia – Connecting people”. Nokia wciąż łączy ludzi, ale już w zdecydowanie mniejszej skali.