Do czego może prowadzić wyciek numeru PESEL?

Pewnie zdarzyło Ci się słyszeć o wycieku danych osobowych, w tym numeru PESEL. Czym może to skutkować? Wyciek PESEL może prowadzić m.in. do wzięcia pożyczki, zakupu ratalnego czy założenia firmy na Twoje nazwisko.  

Czym jest PESEL

PESEL jest numerem, za pomocą którego identyfikuje się osoby fizyczne w Polsce.

Baza PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) to zestaw wielu danych osobowych, takich jak imię, nazwisko, nazwisko rodowe, stan cywilny, numer dowodu osobistego, a także data i miejsce urodzenia. Łatwo się domyślić, że to zestaw informacji, który może być wykorzystany przez złodziei danych i cyberprzestępców.

Wyciek danych PESEL – co może Ci grozić?

Jakie są potencjalne zagrożenia związane z wyciekiem danych PESEL? Przede wszystkim kradzież tożsamości w celu wyłudzenia pieniędzy. Z raportu „Ochrona danych osobowych na początku 2023 roku” przeprowadzonego przez serwis ChronPESEL.pl oraz Krajowy Rejestr Długów wynika, że:

15 procent naszych rodaków padło ofiarą wycieku lub kradzieży danych.

Aż 40 procent z nas doświadczyło przynajmniej próby ich wyłudzenia.

Niestety – z roku na rok rośnie liczba prób wyłudzeń na cudze dane. Dlatego tak ważne jest ich odpowiednie zabezpieczenie.

Z informacji opublikowanych przez Związek Banków Polskich w 58. Raporcie o dokumentach infoDok wynika, że jedynie w II kwartale 2024 roku na cudze nazwisko próbowano wyłudzić kredyty na łączną kwotę prawie 80 mln złotych. To blisko 60% więcej niż rok wcześniej.

Zabezpieczenie PESEL-u

Aby zaciągnąć pożyczkę online na czyjeś dane, nie trzeba okazywać dowodu osobistego, wystarczy podać dane personalne. Pieniądze nawet w ciągu kwadransa mogą pojawić się na wskazanym przez oszusta koncie bankowym.

Aby zapobiegać wyłudzeniom w takich sytuacjach, wprowadzono wiele systemów zabezpieczeń, np. dodatkową weryfikację. Pracownik banku prosi o wskazanie aktualnego miejsca zatrudnienia lub o wykonanie autoryzowanego przelewu na 1 zł. Te działania znacznie utrudniają wzięcie pożyczki przez złodzieja.

Od 2023 roku możesz zastrzec swój PESEL, aby nikt nie wykorzystał go bez Twojej zgody. Możesz to zrobić przez internet lub w urzędzie (więcej informacji znajdziesz na stronie www.gov.pl).

Od 1 czerwca 2024 instytucje finansowe w Polsce mają obowiązek sprawdzania numeru PESEL klienta przed udzieleniem pożyczki lub podpisaniem umowy kredytowej.

Dodatkową ochroną jest usługa Zabezpiecz PESEL, którą mogą aktywować klienci Orange (z abonamentem komórkowym lub ofertą na kartę).

Ochroni Cię przed założeniem firmy na Twoje dane czy dopisaniem Cię do Krajowego Rejestru Długów.

Z usługą Zabezpiecz PESEL Twoje dane są monitorowane 24/7, a w przypadku próby wyłudzenia otrzymasz powiadomienie.

Dowiedz się więcej o usłudze Zabezpiecz PESEL >>

Sezon na kradzieże

Prawdopodobieństwo wyłudzenia danych PESEL czy pieniędzy rośnie szczególnie podczas sezonu na wyprzedaże. Korzystając ze wzrostu zainteresowania zakupami online w tych okresach, oszuści internetowi tworzą m.in. fikcyjne sklepy internetowe wizualnie bardzo przypominające znane platformy, aplikacje wykradające dane czy sfałszowane strony płatności internetowych łudząco przypominające znane bramki płatności.

Możemy też dostać e-maile lub SMS-y z informacją o czekającej na nas nagrodzie. Oszuści mogą się tez podszywać pod firmy kurierskie.

Pamiętaj, aby nie otwierać linków i załączników w takich wiadomościach.

Dowiedz się więcej na temat phishingu >>

W Orange możesz aktywować usługę CyberTarcza – nawet na 3 urządzeniach. Blokuje ona zagrożenia w internecie, zanim dotrą np. do Twojego smartfona.

Przeczytaj również: Bezpieczne zakupy w internecie – na co uważać? >>

Ataki hackerskie i wyłudzenia danych

Atak hackerski może nastąpić także w instytucjach państwowych, takich jak szpitale czy urzędy, w których dane PESEL są przechowywane w celach administracyjnych. Ataki te mogą prowadzić do wycieku wrażliwych danych: numeru PESEL, imion, nazwisk, numerów dowodów osobistych itd.

– W dzisiejszej rzeczywistości zjawisko wycieków będzie przybierać na sile. Wpływ na to mają zarówno zawodne technologie, jak i pracownicy firm i instytucji, którzy nierzadko zapominają o zasadach bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że cyberprzestępcy są zawsze pół kroku przed innymi – zaznacza Bartłomiej Drozd, ekspert związany z Krajowym Rejestrem Długów BIG S.A.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska ostrzega także przed innymi formami wyłudzania danych. Dodatek węglowy, dopłata do zamówionej paczki czy potrzeba aktualizacji danych w banku to tylko niektóre sposoby na wyłudzenie danych osobowych popularne w ostatnim czasie.

Sprawdź więcej: Najpopularniejsze zagrożenia w internecie – zobacz, na co uważać >>