Z tego artykułu dowiesz się:

• jak zareagować, kiedy zauważysz, że Twoje dziecko nadużywa sieci,
• na co zwrócić uwagę w rozmowie z dzieckiem na ten temat,
• jak wprowadzać zmiany w korzystaniu z mediów cyfrowych,
• gdzie szukać pomocy, kiedy domowe sposoby nie przynoszą pożądanej zmiany.

Coraz więcej rodziców dostrzega ogromne zaabsorbowanie swoich dzieci światem wirtualnym. Ale co zrobić, jeśli zauważymy, że nasze dziecko traci kontrolę nad czasem spędzanym w sieci lub przed komputerem? Tym bardziej, że zauważasz już negatywne konsekwencje takiego zachowania – zaniedbywanie obowiązków domowych, szkolnych, spadek nastroju, pogorszenie relacji z rówieśnikami, a zainteresowania, które do tej pory sprawiały przyjemność, stają się coraz mniej atrakcyjne, aż do takiego poziomu, że całkowicie znikają z życia dziecka.

Nazwijcie problem

Myśleliśmy, że wszyscy tak mają. Teraz każdy siedzi z nosem w ekranie, ale kiedy nasza Marysia zaczęła unikać wspólnych wyjść, jej przyjaciółki zniknęły z naszego domu, a w to miejsce pojawiły się ta nieszczęsna fascynacja anime i przypominające ją gry, zaczęliśmy się martwić – mama 13-letniej Marysi.

Najważniejsze jest to, że zauważyliście u swojego dziecka problem z nadużywaniem mediów cyfrowych. Teraz jesteście już na dobrej drodze do jego rozwiązania, któremu pomaga rozmowa.

• Zadbajcie o sprzyjające warunki do rozmowy i o to, żebyście wszyscy mieli na nią czas. 
• W rozmowie z dzieckiem nazwijcie problem – powiedzcie mu, co niepokojącego widzicie w jego zachowaniu. 
• Spróbujcie opanować swoje emocje tak, żeby rozmowa nie była pełna złości i żalu. Spokój zdecydowanie ułatwi wam komunikację. 
• Posłuchajcie, jakie zdanie ma Wasze dziecko – pokażcie mu swoją perspektywę, ale nie zamykajcie się na to, co ma Wam do powiedzenia. Wysłuchajcie go, zadawajcie pytania. 

Znajdźcie przyczyny

Wspólnie spróbujcie zdiagnozować, w jakich sytuacjach Wasze dziecko sięga po internet i gry komputerowe i jakie są tego przyczyny. Warto poszukać alternatywnych działań, które sprawiają równie dużo przyjemności lub w podobny sposób pomagają odreagować emocje.

Im dłużej się nad tym zastanawialiśmy, tym więcej mieliśmy różnych pomysłów, dlaczego syn przestał chodzić na treningi i cały czas gra w FIFA. Dopiero kiedy go o to kolejny raz zapytaliśmy, dowiedzieliśmy się, że miał trudną sytuację z trenerem, usłyszał dużo niemiłych uwag na swój temat i zamknął się w sobie. A potem poszło jak lawina: nie było treningów, było duże niezagospodarowanego czasu i była ta gra, ciągle ta gra, nic więcej go nie obchodziło – tata 12-letniego Janka.

Doceńcie sukcesy

Zauważajcie i chwalcie sukcesy dziecka w ograniczaniu czasu spędzanego online. Pozytywne wzmacnianie jest dobrą drogą do osiągnięcia sukcesu.

Dawajcie dobry przykład

Bądźcie przykładem – pamiętajcie, że swoim zachowaniem modelujecie zachowanie dzieci. Warto zatrzymać się na chwilę i sprawdzić, w jaki sposób ja, dorosły, korzystam z mediów cyfrowych. Ile razy, będąc w domu, sięgam po telefon czy laptopa? Jak często zdarzało mi się odbierać telefon w trakcie posiłku czy ważnej rozmowy z moim dzieckiem? Refleksja nad tym, jak wygląda moja relacja z mediami cyfrowymi, może być ważnym krokiem, żeby coś w tym obszarze zmienić.

Mój 8-letni syn od dłuższego czasu chciał mieć telefon. Kiedy rok temu mu go kupiliśmy, po prostu zniknął. Cały czas coś w nim robi, nawet przy posiłku czy w toalecie, jest z nim non stop. Kiedyś wpadł w histerię, gdy w drodze do szkoły przypomniał sobie, że smartfon został w domu podpięty do ładowarki. To było straszne, musieliśmy wrócić. A niania, która opiekuje się naszym młodszym synem, ostatnio powiedziała, że jesteśmy w tym zafiksowaniu na komórce identyczni. Wtedy do mnie dotarło, że syn jest moim lustrzanym odbiciem – tata 8-letniego Brunona.

Ustalcie zasady

Wspólnie ustalcie harmonogram dnia w taki sposób, żeby zrównoważyć czas spędzany w sieci i poza nią. Ważne, by Twoje dziecko miało w tym swój udział. Kiedy będzie współautorem takiego planu, dużo łatwiej będzie mu się z nim identyfikować, a co za tym idzie – wypełniać go. Towarzysz dziecku, wspieraj je w realizacji tego harmonogramu.

Przyznaję, miałam taką idée fixe, że moja nastoletnia córka i młodszy syn, którzy cały czas siedzą w telefonach i w zasadzie nic w domu i szkole nie robią, całkowicie się od tych smartfonów odkleją. Walczyłam z nimi, co mnie bardzo wycieńczyło. Nie było dnia, żebyśmy się o to nie kłócili. Dopiero po rozmowie z pedagogiem szkolnym olśniło mnie, że nie chodzi o to, by oni w ogóle nie korzystali z telefonów i internetu, ale żeby była w tym jakaś równowaga. – mama 16-letniej Oli i 10-letniego Franka.

Ile czasu dziecko może spędzać w sieci

Zastanówcie się, ile czasu dziennie dziecko może spędzać w internecie. Limity dzienne są szczególnie ważne w przypadku młodszych dzieci. Jest to też dobry pomysł w przypadku pozostałych domowników.

Zobacz, ile czasu przed ekranem może spędzać dziecko.

Zasady korzystania z internetu

Ustalcie zasady i etapy ograniczania korzystania z internetu. Wspólnie omówcie, jak będzie wyglądać stopniowe zmniejszanie czasu przed ekranami.

Ograniczenie czasu korzystania z sieci warto wprowadzać powoli, stosując zasadę małych kroków. Możecie np. ustalić plan, że każdego dnia czas spędzany online będzie krótszy o 10–15 min aż do osiągnięcia pożądanego limitu.
 

Uzbrój się w cierpliwość. Nie zawsze na samym początku obserwujemy spektakularne sukcesy. Dziecko też nie jest w stanie samo się w tym obszarze skontrolować. Będziesz mu teraz bardzo potrzebny. Odwołuj się do zasad, które wprowadziliście, w tym przypadku do limitu dziennego korzystania z sieci – przypominaj o tym. Możesz ustawiać minutnik, który po określonym czasie zacznie dzwonić, przypominając o końcu aktywności przed ekranem.

Zapewne usłyszysz: „Jeszcze tylko 5 minut” albo „Zaraz skończę”. Ważne jest konsekwencja i trzymanie się ustalonych zasad. Z czasem staną się one dla dziecka bardziej naturalne i wtedy też będzie mu łatwiej ich przestrzegać.

Ustalcie rodzinne zasady korzystania z mediów cyfrowych

Wprowadźcie zasady, które na stałe zagoszczą w waszym domu, np.:

• nie używajcie telefonów podczas posiłków;
• nie śpijcie z telefonem;
• wyznaczcie w domu miejsce, gdzie trzymacie i ładujecie wszystkie rodzinne telefony;
• umawiajcie się na czas offline podczas rodzinnych wydarzeń – wyjazdy, święta itp.;
• nie korzystajcie z internetu na godzinę/dwie przed snem.

Zobacz Umowa z dzieckiem o używaniu internetu

Co zrobić,  jeśli to nie działa?

Niestety zdarza się, że mimo szczerych chęci i dużej pracy całej rodziny nad zmianą sposobu korzystania z mediów cyfrowych przez nasze dziecko, nie udaje nam się osiągnąć pożądanego efektu. Być może to właśnie jest dobry moment, żeby skorzystać z pomocy specjalisty.

Psycholog jest w stanie zdiagnozować problem dziecka. Wspólne poszukanie źródła problemów, które są rozwiązywane za pomocą intensywnej obecności w świecie wirtualnym, jest podstawą do dalszej pracy. Często nie jest to praca wyłącznie z samym dzieckiem, ale z całą rodziną. Ale warto ją podjąć, aby nie doprowadzić do uzależnienia od gier, technologii i internetu.

Gdzie można skorzystać z takiej pomocy?

• Bezpłatną pomoc psychologiczną oferują Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, Poradnie Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży i Poradnie Leczenia Uzależnień, które w ofercie mają pomoc osobom niepełnoletnim. Warto to sprawdzić dostępność takich miejsc w Twojej miejscowości.
• Można też skorzystać z bezpłatnej pomocy telefonicznej i online na portalu www.800100100.pl – Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w Sprawie Bezpieczeństwa Dzieci: 800 100 100. Telefon działa od poniedziałku do piątku w godz. 12.00–15.00. Można też wysłać wiadomość na pomoc@800100100.pl. Więcej informacji o ofercie telefonu na www.800100100.pl. 

Pamiętaj:

• swoją postawą wobec mediów cyfrowych wpływasz na zachowanie swoich dzieci w tym obszarze. Jesteś dla nich przykładem;
• ważne są Twoje relacje z dzieckiem i to, jak odpowiadasz na jego potrzeby. Uważność jest podstawą;
• wprowadź zasady korzystania z mediów cyfrowych w domu;
• jeśli pojawi się problem z nadmiernym korzystaniem z sieci, odwołaj się do zasad;
• nazwij problem. Sprawdźcie, jakie są przyczyny nadużywania sieci przez dziecko. Zareaguj na nie – wprowadź zmiany w swojej relacji z dzieckiem, naucz je, w jaki inny sposób może radzić sobie z napięciem;
• wspólnie wprowadźcie harmonogram i etapy ograniczania czasu spędzanego w sieci;
• pozytywne wzmocnienia sukcesów w ograniczaniu czasu w sieci mogą zdziałać cuda;
• bądź konsekwentny, choć wiemy, że bycie kontrolerem bywa męczące;
• kiedy włożony w zrównoważenie czasu offline i online wysiłek całej Twojej rodziny nie przynosi pożądanych efektów, zgłoś się po wsparcie do specjalisty – psychologa, psychoterapeuty.