Z tego artykułu dowiedz się:

• czym są portale społecznościowe i jak korzystają z nich dzieci,
• jak zadbać o prywatność i bezpieczeństwo dziecka w serwisach społecznościowych.

Posiadanie profilu w portalu społecznościowym jest wśród dzieci bardzo popularne. Korzystanie z mediów społecznościowych pomaga budować relacje społeczne, wymieniać informacje, ale wiąże się też z wieloma zagrożeniami, takimi jak cyberprzemoc czy naruszanie prywatności.

Czym są portale społecznościowe i jak korzystają z nich dzieci?

Portale społecznościowe to serwisy internetowe, za pośrednictwem których użytkownicy budują relacje, spotykają się online, komentują, tworzą swój wizerunek, dzielą się informacjami,  konsultują i rozwijają pasje.

Według badania EU Kids Online 2018 profil w mediach społecznościowych posiada ponad 72% młodych osób w wieku 9–17. Najnowsze badania dotyczące amerykańskich nastolatków w wieku 13–17 lat (Pew Research Center, 2018) wskazują, że przenoszą się oni z jeszcze niedawno „królującego” Facebooka do innych platform, mimo że w całej populacji światowych internautów ten ostatni jest wciąż na pierwszym miejscu (Statista, 2018). Wśród młodych osób wyprzedzają go YouTube (85%), Instagram (72%) i Snapchat (69%).

Serwisy te mają różną specyfikę i umożliwiają komunikowanie się w różnych celach i z użyciem różnych form – część z nich opiera się na publikowaniu tekstów i komentarzy, zdjęć i filmów. Inne służą zamieszczaniu aktualnych informacji, na niektórych można znaleźć porady lub zadać pytanie innym internautom. Część serwisów społecznościowych łączy różne formy komunikacji. 

Wszystkie te portale umożliwiają publikowanie treści w sposób  dostępny dla innych użytkowników sieci. Musimy więc pamiętać, że  nieumiejętne korzystanie z  nich  może być źródłem zagrożeń dla dzieci, takich jak kontakt ze szkodliwymi treściami lub niewłaściwymi osobami bądź ujawnienie prywatnych danych.

Jak nastolatki korzystają z internetu? ZOBACZ FILM

Najpopularniejsze serwisy społecznościowe

Instagram – umożliwia dzielenie się zdjęciami i filmami oraz modyfikowanie ich dzięki prostym w użyciu filtrom. Materiały można udostępniać i komentować w czasie rzeczywistym.

Snapchat – popularny wśród młodych internautów serwis służący do przesyłania materiałów (tekstów, zdjęć, filmów), które po kilku lub kilkunastu sekundach (w zależności od ustawień) znikają.

Facebook – serwis społecznościowy, który daje możliwość zakładania profilu z informacjami na swój temat. Serwis pozwala publikować teksty, zdjęcia i filmy oraz dodawać do profilu tzw. znajomych, którzy mają wgląd w zamieszczane przez właściciela profilu treści.  Serwis ułatwia komunikację pomiędzy jego użytkownikami – mogą oni przesyłać między sobą wiadomości, komentować swoje posty i wzajemnie je „lajkować” (znacznik „Lubię to”).

Twitter – serwis opierający się na krótkich wiadomościach tekstowych, tzw. tweetach, publikowanych na prywatnych kontach użytkowników, które mogą być obserwowane przez innych internautów.

TikTok – aplikacja mobilna umożliwiająca tworzenie i udostępnianie bardzo krótkich materiałów wideo. Główna funkcjonalność aplikacji polega na możliwości wysyłania krótkich (do 15 sek.) materiałów wideo, w założeniu zbliżonych do teledysków muzycznych.

YouTube – serwis internetowy, który umożliwia bezpłatne umieszczanie, odtwarzanie strumieniowe, ocenianie i komentowanie filmów.

Jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka w serwisach społecznościowych?

Popularne serwisy społecznościowe nie są przeznaczone dla najmłodszych dzieci. Obowiązująca np. na Facebooku granica 13 lat wydaje się rozsądnym minimum. Mimo to korzystanie z serwisów tego typu deklarują nawet uczniowie z początkowych klas szkoły podstawowej.

Jeżeli jest wśród nich i Twoje dziecko, spróbuj skierować jego uwagę na inne formy aktywności online, bardziej adekwatne do jego wieku. Wspólnie ustalcie, kiedy będzie odpowiedni czas na korzystanie z serwisów społecznościowych.

Jeżeli zgadzasz się na korzystanie przez dziecko z serwisów społecznościowych, wcześniej ustal z nim zasady bezpieczeństwa

• Profil dziecka nie może być profilem publicznym, dostępnym dla wszystkich. W niektórych serwisach jest to ustawienie domyślne. Zmiany można dokonać w zakładce „ustawienia prywatności” – należy wybrać  opcję widoczności tylko dla bliskich znajomych.

Zobacz, jak zadbać o prywatność w mediach społecznościowych

• Ustal z dzieckiem, jakie treści na swój temat może zamieścić na profilu. Nie należy publikować informacji ułatwiających zidentyfikowanie dziecka, w tym adresu domowego, nazwy i adresu szkoły.
• Profil powinien być zabezpieczony silnym hasłem, przypomnij dziecku o konieczności trzymania go w tajemnicy, nawet przed najbliższymi przyjaciółmi. Dzięki temu uniknie np. prób podszywania się, kradzieży internetowej tożsamości i innych konsekwencji. 

Zobacz, jak stworzyć bezpieczne hasło

• Ostrzeż dziecko przed dodawaniem do grona znajomych osób, których nie zna osobiście. Nie powinno również wysyłać do takich osób zaproszeń do grona znajomych.
• Porozmawiaj z dzieckiem o zdjęciach i filmach, które publikuje na profilu.  
  Nie powinny się tam znaleźć materiały ośmieszające, o charakterze intymnym lub seksualnym oraz inne, które mogą być wykorzystane przeciwko dziecku lub innym internautom . Naucz dziecko korzystania z funkcji udostępniania zdjęć tylko konkretnym osobom.

Zobacz Umowa z dzieckiem

• Zwróć uwagę na zamieszczane przez dziecko komentarze. Nie mogą być wulgarne, obraźliwe lub w inny sposób krzywdzące.
• Nadmierne korzystanie z serwisów społecznościowych może prowadzić do uzależnienia. Ustal z dzieckiem limit czasu na korzystanie z nich.

Zobacz, co zrobić, jak dziecko nadużywa internetu

• Przekaż małemu internaucie, żeby nie odpowiadał na internetowe zaczepki,  złośliwości czy obraźliwe komentarze. Najlepiej od razu zgłosić je do moderatora serwisu. Jeśli zamieszcza je kolega lub koleżanka Twojego dziecka, warto porozmawiać o tym z jego rodzicami.
• Umówicie się z dzieckiem, że będzie mówić Ci o wszystkich niepokojących sytuacjach, które napotyka w serwisach społecznościowych.  Wspólnie zgłaszajcie agresywne, wulgarne lub krzywdzące treści do moderacji serwisu, nie wahaj się korzystać ze wsparcia specjalistów (psychologa, pedagoga szkolnego, telefonu 801 100 100), gdy widzisz taką potrzebę.

Pamiętaj

Większość młodych ludzi funkcjonuje always on (zawsze podłączeni), co w dużym stopniu wiąże się obecnie z powszechnym wykorzystaniem portali społecznościowych. Zadbaj, 
o to, aby internet nie był jedynym miejscem i sposobem na kontakty z innymi. A może całą rodziną weźcie udział w kampanii Offline Challenge i odłączcie się od sieci na 48 godzin?

Dowiedz się więcej o bezpieczeństwie dziecka w social media w kursie dla rodziców od Fundacji Orange.