Komputer a wady wzroku u dzieci. Jak ograniczyć zły wpływ komputera i smartfona na oczy?

Czy wiesz, że dzieci mogą spędzać przed komputerami i telefonami nawet kilkanaście godzin dziennie? Około 6-7 godzin poświęcają na naukę i odrabianie lekcji, natomiast następne upływają im na wirtualnej rozrywce oraz rozmowach ze znajomymi. Niestety, cierpi na tym nie tylko postawa ciała dziecka, ale też bardzo ważny narząd – oczy. Przekonaj się, dlaczego tyle się mówi o szkodliwości komputera dla narządu wzroku i co zrobić, aby nie dopuścić do powstawania wad wzroku.

Z tekstu dowiesz się:

• czy komputer niszczy wzrok,
• na co zwrócić uwagę przy wyborze komputera,
• co dzieje się oczami, które długo wpatrują się w ekran,
• jakie są najczęstsze wady wzroku u dzieci,
• co robić, aby nie dopuścić do powstawania wad wzroku.

Samo patrzenie w monitor komputera lub ekran telefonu nie ma większego wpływu na kondycję oczu dziecka. Znacznie ważniejszy jest natomiast czas, jaki dzieci spędzają z elektroniką. Im dłużej wpatrują się w ekrany, tym narząd wzroku szybciej się męczy. Równie istotną rolę odgrywa jakość spędzanego czasu. Im więcej błyskających świateł oraz innych bodźców docierających do oczu z ekranu monitora, tym wzrok jest narażony na większe zmęczenie. Dziecko w sieci gra w wiele gier, których akcja dynamicznie się zmienia. Korzysta także z wielu portali społecznościowych, gdzie przyswaja nadmiar informacji tekstowych oraz graficznych.

Komputer a oczy. Czy ekrany mogą pogorszyć wzrok u dzieci?

Era bardzo szkodliwych dla oczu komputerów skończyła się kilkanaście lat temu. Monitory kineskopowe, które dzisiaj należą już do przeszłości, miały dawniej faktyczny wpływ na pogorszenie się wzroku. Obecnie na rynku komputerów dominują monitory LCD oraz nowocześniejsze ekrany OLED. Znajdują się one zarówno w komputerach PC, jak i laptopach.

Choć matryce komputerowe są coraz lepsze, monitory nadal generują różne rodzaje promieniowania. Niektóre z nich mogą być szkodliwe dla oczu, zwłaszcza dla rozwijającego się wzroku dziecka. Przez tylną ścianę monitora jest wytwarzane:

• promieniowane rentgenowskie X,
• promienie podczerwone IR,
• promieniowanie niskocząsteczkowe VFL i ELF.

Aby miały one negatywny wpływ na oczy, należałby przebywać blisko tylnej części ekranu. Co więcej, standardem są już monitory niskoradiacyjne.

Ekrany monitorów emitują także promieniowanie ultrafioletowe, które generalnie może stanowić zagrożenie dla oczu. Jednak ilość tego promieniowania w przypadku nowych ekranów jest tak niska, że trudno mówić tu o jakimkolwiek bezpośrednim wpływie na pogorszenie wzroku. Bardziej szkodliwe jest natomiast światło niebieskie, które może doprowadzić do uczucia zmęczonych, wysuszonych oczu, a nawet pieczenia oczu. Dlatego też, niezwykle istotny jest czas, jaki dzieci spędzają z elektroniką. Im dłużej wpatrują się w ekrany, tym narząd wzroku szybciej się męczy.

Równie istotną rolę odgrywa jakość spędzanego czasu. Im więcej błyskających świateł oraz innych bodźców docierających do oczu z ekranu monitora, tym wzrok jest narażony na większe zmęczenie. Dziecko w sieci gra w wiele gier, których akcja dynamicznie się zmienia. Korzysta także z wielu portali społecznościowych, gdzie przyswaja nadmiar informacji tekstowych oraz graficznych.

Pogorszenie wzroku od komputera? Nie dopuść do tego i wybierz odpowiedni sprzęt

Nie odciągniesz dziecka całkowicie od ekranu monitora, zwłaszcza w czasach zdalnego nauczania. Możesz jednak zadbać o to, by uczyło się i odrabiało lekcje przy dobrym sprzęcie. Przy wyborze monitora zwróć uwagę na kilka istotnych rzeczy.

• Rozmiar monitora – nie zawsze największa przekątna ekranu jest najlepsza. Możliwe, że Twojemu dziecku wystarczy ekran o przekątnej do 19-20 cali. Zwróć uwagę, że odległość oczu dziecka od monitora nie powinna być mniejsza niż 50-70 cm. Dziecko powinno ogarnąć wzrokiem cały ekran bez konieczności przekręcania czy obracania głowy.
• Rozdzielczość ekranu – im większa rozdzielczość, tym bardziej szczegółowy obraz (od Full HD do nawet 4K). Dziecku wystarczy rozdzielczość Full HD. Sprawdzi się ona zarówno w trakcie nauki, jak i podczas gry.
• Matryca monitora – ma wpływ na jakość obrazu. Aby na ekranie wyświetlało się wszystko w dobrej jakości, wybierz matrycę IPS, MVA lub PVA.
• Jasność – każdy monitor powinien mieć funkcję wyboru stopnia jasności. Jej regulacja przyda się dziecku zwłaszcza po zapadnięciu zmroku. Aby nie męczyć oczu zbyt intensywnym światłem, można zmniejszyć jasność ekranu. Niektóre monitory są także wyposażone w specjalny tryb nocny, który ogranicza emisję niebieskiego światła.

Wpływ komputera na wzrok. Jak zachowują się oczy wpatrujące się długo w komputer lub telefon?

Nawet najlepszy komputer może w dłuższej perspektywie mieć wpływ na pogorszenie wzroku u dzieci. Częste wpatrywanie się w jeden punkt, korzystanie z jasnego komputera w ciemnym pomieszczeniu lub trzymanie twarzy zbyt blisko ekranu – to wszystko może spowodować powstawanie wad wzroku. Dlaczego?

Zobacz, co dzieje się z oczami, gdy dzieci zbyt długo wpatrują się w ekrany.

• Akomodacja soczewki – oczy wpatrują się w przedmiot, który znajduje się blisko twarzy. Soczewka oka dostosowuje więc swój kształt w taki sposób, aby wyostrzyć obraz. Im bliżej dany przedmiot się znajduje (w tym wypadku monitor), tym wysiłek soczewki jest większy. Za ruchy akomodacyjne soczewki odpowiada mięsień rzęskowy. Jeśli akomodacja będzie długotrwała i zbyt intensywna, może dojść do tzw. przykurczu akomodacyjnego, czyli pogorszenia widzenia na odległość.
• Konwergencja oczu – oczy ustawiają się zbieżnie, tzn. kierują się w stronę nosa. Dzięki temu mogą lepiej zobaczyć przedmiot, który znajduje się najbliżej. Zbyt długie utrzymywanie takiej pozycji może powodować problemy z widzeniem obuocznym oraz zeza.

Długie spędzanie czasu przed ekranem – zarówno komputera, jak i telefonu – może doprowadzić do powstania syndromu widzenia komputerowego oraz zmniejszenia filmu łzowego. Jest to często nazywane zmęczeniem oczu (tzw. ból oczu od komputera), które objawia się:

• suchością oczu,
• niewyraźnym widzeniem,
• bólami głowy,
• towarzyszącymi bólami szyi, ramion i pleców.

W przypadku dzieci największe ryzyko wystąpienia efektu zmęczonych oczu pojawia się w trakcie pisania w programach tekstowych. Dzieci muszą bowiem intensywnie skupiać wzrok na kontrastującym z białą „kartką” tekście. Równie obciążające wzrok są gry komputerowe, w których pojawiają się mocne światła.

Uzależnienie od gier to coraz powszechniejszy problem u dzieci. Chcesz dowiedzieć się, czy dotyczy on Twojej pociechy? Przeczytaj nasz poradnik.

Wady wzroku u dzieci w wieku szkolnym. Z czym najczęściej muszą się mierzyć rodzice?

Zmęczone oczy to niejedyny skutek długotrwałego spędzania czasu przed komputerem. Efekty mogą być znacznie poważniejsze i prowadzić do trwałych uszkodzeń narządu wzroku. Obecnie pediatrzy i okuliści uważają, że wady wzroku u dzieci należy traktować jako chorobę cywilizacyjną. Są one m.in. przykrą konsekwencją rozwoju technologicznego.

Jakie są najczęstsze wady wzroku u dzieci?

• Krótkowzroczność

Wada polega na wyraźnym widzeniu przedmiotów, które znajdują się blisko, oraz niewyraźnym widzeniu przedmiotów znajdujących się daleko. Krótkowzroczność może mieć podłoże genetyczne (środowiskowe) lub nabyte, np. właśnie przez długie wpatrywanie się w ekrany urządzeń. Aby dziecko mogło lepiej widzieć z oddali, musi nosić okulary korekcyjne lub szkła kontaktowe. W przypadku dużej wady wzroku możliwe jest wykonanie zabiegu chirurgicznego.

• Nadwzroczność (dalekowzroczność)

To wada, która polega na niewyraźnym widzeniu przedmiotów z bliska. Nadwzroczność u małych dzieci często jest zjawiskiem fizjologicznym i nie wymaga korekcji. Jeśli jednak ten stan się przedłuża, wówczas dziecko musi nosić specjalne okulary bądź soczewki.

• Zez

Jest wadą, która polega na uciekaniu jednej lub dwóch gałek ocznych w kierunku nosa. Występowanie zeza ma związek z konwergencją oczu (odpowiedzialna za ostrość widzenia obiektów z bliska). Nieleczony może grozić niedowidzeniem i być widoczny przez całe życie.

• Niedowidzenie (leniwe oko)

To wada, która objawia się obniżoną ostrością widzenia jednego oka nawet w przypadku idealnie dobranych okularów lub soczewek. W ten sposób dziecko jest pozbawione widzenia obuocznego. Niedowidzenie wiąże się z koniecznością noszenia okularów lub soczewek, a także wizytą u optometrysty. Zajmuje się on przygotowaniem terapii widzenia.

Jeśli chcesz odpowiednio wcześniej zareagować, zanim jedna z wad rozwinie się u Twojego dziecka, obserwuj uważnie jego zachowania. Pierwszymi objawami, które świadczą o tym, że dzieje się coś niepokojącego ze wzrokiem, są:

• częste tarcie oczu,
• zaczerwienione białka,
• skarżenie się na suchość i ból oczu,
• mrużenie oczu.

Wady wzroku u dzieci. Co zrobić, aby do nich nie dopuścić?

Jako rodzic masz mnóstwo możliwości, które pozwolą Ci uchronić dziecko przed możliwością pogorszenia się wzroku. Choć okulary mogą dodawać uroku i stają się coraz modniejsze, lepiej, żeby Twoja pociecha jeszcze długo nie musiała z nich korzystać w celach leczniczych.

Jeśli chcesz zadbać o wzrok dziecka, pamiętaj:

1. Określ zasady spędzenia czasu przed komputerem.

Razem z dzieckiem ustal maksymalny czas grania na komputerze lub korzystania z mediów społecznościowych. Pamiętaj jednak, aby całkowicie nie odciąć dziecka od wirtualnego świata. Troska o oczy Twojej pociechy nie powinna przysłaniać tego, że dziecko potrzebuje kontaktu z rówieśnikami. Zadbaj także o dobre przygotowanie stanowiska do nauki. W ten sposób zatroszczysz się o wzrok dziecka. Ergonomiczne stanowisko komputerowe może także zapobiec wadom postawy u dzieci.

2. Znajdź dziecku atrakcje niezwiązane z obsługą komputera i telefonu.

Twoje dziecko często gra na komputerze lub przegląda internet bez celu, ponieważ nie może samo znaleźć innej rozrywki? Pomóż mu uatrakcyjnić wolny czasu. Oderwij dziecko od komputera i zaproponuj mu spacer, pójście na rower, rolki. Jeśli wolicie spędzać czas w domu, zorganizuj mu zabawę, która nie wymaga wyjścia na zewnątrz.

Przeczytaj nasz poradnik i poznaj różne kreatywne zabawy z dziećmi w domu.

3. Naucz dziecko wykonywać ćwiczenia oczu.

Oczy, tak samo jak inne narządy ludzkiego ciała, są wyposażone w mięśnie. A to oznacza, że można nimi ruszać i je ćwiczyć. Choć ruchy gałek ocznych odbywają się w dużej mierze bezwiednie, istnieją ćwiczenia oczu dla dzieci, które służą poprawie wzroku. Są to m.in.:

• zaczarowany ołówek – dziecko musi przyjąć wygodną pozycję i rozluźnić się. Następnie musi sobie wyobrazić, że na jego nosie znajduje się ołówek, którym może kreślić najróżniejsze kształty. Może też obrysowywać widziane przedmioty i delikatnie obracać przy tym głową. Na koniec dziecko powinno zamknąć oczy, wyobrazić sobie narysowany przedmiot, powoli otworzyć oczy i mrugać. To ćwiczenie poprawia widzenie detali.
• palming – dziecko siada prosto na krześle i przysuwa się do stołu. Łokcie opiera na blacie. Składa ręce i zaczyna nimi pocierać, aby rozgrzać dłonie. Następnie układa je w ten sposób, jakby chciało nabrać wody, i zakrywa oczy. Palce rąk muszą krzyżować się na czole, natomiast dłonie muszą w całości odcinać dostęp światła. Ręce powinny być rozluźnione i nie uciskać oczu ani nosa. W tej pozycji dziecko powinno nabrać kilka głębokich wdechów i zamykać powoli powieki. Na koniec dziecko może odtwarzać we wspomnieniach jakieś wydarzenie z przeszłości, osobę lub miejsce.
• robienie min – dzieci uwielbiają stroić miny. Teraz pora to wykorzystać. Stań naprzeciw swojego dziecka i… wygłupiaj się z nim. Pokazujcie sobie języki, mrużcie oczy, zaciskajcie mocno powieki. Ważna jest tylko jedna zasada – mięśnie całej twarzy powinny Wam intensywnie pracować.

Oczy to bardzo ważny narząd, który może słabiej działać, jeśli będzie poddawany intensywnemu wysiłkowi. Jeśli dziecko będzie spędzać zbyt dużo czasu przed komputerem i nie zadba o zachowanie prawidłowej postawy, możliwe, że wkrótce pojawiają się pierwsze problemy z oczami. Jako rodzić reaguj więc zawsze, gdy widzisz, że dziecko nie chce się oderwać od ekranu. Umiejętne odciągnięcie dziecka od monitora nie tylko zadba o wzrok rozwijającego się dziecka, ale też poprawi relacje między Wami.

Uwaga, konkurs. Podziel się swoimi pomysłami, jak Ty organizujesz czas dziecku i zdobądź nagrody. Sprawdź