Mózg dziecka w pierwszych latach życia rozwija się bardzo intensywnie. Ilość bodźców i wrażeń, które docierają do dziecka, może je początkowo przerażać i dziwić. Jednak maluch z czasem oswaja się z nimi i wśród nich znajduje te, które podobają się mu najbardziej. Zaczyna więc dążyć do tego, aby się powtarzały. W wieku wczesnoszkolnym mogą się już pojawiać pierwsze zainteresowania. Część z nich ma szansę przerodzić się w prawdziwe pasje. Aby jednak mogło się tak stać, warto odpowiednio stymulować rozwój zainteresowań. Brak dostępu do otwartych kin, teatrów dziecięcych czy muzeów nie powinien stanowić w tym żadnej przeszkody.

Z tekstu dowiesz się:

• dlaczego warto wspierać zainteresowania dziecka,
• jakie mogą być zainteresowania dziecka w wieku wczesnoszkolnym,
• czy rodzice powinni ingerować w rozwój zainteresowań dzieci i w jaki sposób,
• jak wspierać zainteresowania nastolatka.

Brak otwartych atrakcji, takich jak muzea czy baseny, zdalna edukacja – to wszystko sprawia, że dzieci wciąż siedzą w domach. Niestety, wiele godzin także sprzędzają przed komputerem. Dziecko w internecie może spędzać nawet większość dnia! Po zajęciach dzieci nie mają gdzie pójść, więc… dalej siedzą przed monitorami. Czy rozwijanie zainteresowań w takiej sytuacji jest w ogóle możliwe? Jak najbardziej! Wystarczy tylko być dobrym obserwatorem i w odpowiedni sposób zmotywować pociechę do znalezienia swojego hobby.

Zainteresowania dziecka – dlaczego warto je wspierać?

Prawdziwe pasje powstają i kształtują się w kontaktach ze światem. Zainteresowania dzieci najczęściej odzwierciedlają to, czym interesuje się ich otoczenie. Dzięki temu czują się częścią społeczności i mogą realizować swoje potrzeby socjalne – bycia potrzebnym, zauważonym czy docenionym przez rówieśników. W sytuacji ograniczenia rzeczywistych kontaktów, relacje ze znajomymi i przyjaciółmi przenoszą się do świata cyfrowego. To jednak nie oznacza, że dziecko powinno non stop siedzieć przed komputerem albo z telefonem w dłoni. W czasach pandemii to przede wszystkim rodzice powinni zadbać o stymulowanie rozwoju zainteresowań dzieci.

Oderwanie dziecka od komputera i pomoc w znalezieniu zainteresowań mają bardzo dobry wpływ na dalszy rozwój dziecka pod każdym kątem.

• Zainteresowania u dzieci a rozwój motoryczny

Wraz z wiekiem dziecko nabywa coraz to nowych umiejętności ruchowych. Od treningu małej motoryki, przez stawianie pierwszych kroków i bieganie, aż po bardziej skomplikowane układy ruchowe. Gdy dziecko zaczyna się interesować jakąś aktywnością fizyczną, rozwija tym samym swoją motorykę. Jeśli regularnie tańczy – ćwiczy koordynację ruchową. Jeśli chętnie gra w piłkę nożną – nabywa umiejętność biegania, kopania i strzelania goli w tym samym czasie. Dodatkowo rozwija też uważność, celność, precyzyjność, a także koordynację, np. oko – ręka, ręka – noga itp.

Pierwsze próby zachęcania dziecka do aktywności fizycznej mogą być trudne. Zwłaszcza, jeśli przez dłuższy czas niemal w ogóle nie wykonywało żadnych ćwiczeń. W takiej sytuacji nie warto od razu zapraszać dziecko do długiego treningu. W ten sposób może się szybko zniechęcić, a brak towarzyszy w sporcie może tylko wywołać w nim większą frustrację.

• Zainteresowania u dzieci a rozwój intelektualny

Dzieci rozwijają swój intelekt nie tylko w trakcie zajęć szkolnych. Mózg – nieważne, czy to osoby dorosłej, czy dziecka – najlepiej chłonie te informacje, które są postrzegane jako najciekawsze. Nowe zainteresowania stanowią dla dziecka pewne wyzwanie, ponieważ wymuszają przyswajanie nowych umiejętności. Nie ma znaczenia, czy będzie to układanie puzzli (co wymaga uwagi, cierpliwości i spostrzegawczości), granie w szachy (rozwój myślenia strategicznego), czy rysowanie (rozwój umiejętności artystycznych). W każdym z tych przypadków mózg będzie pracować na wysokich obrotach, żeby nauczyć się czegoś nowego.

• Zainteresowania u dzieci a rozwój emocjonalny

Dzieci interesują się nie tylko tym, co najbardziej się im podoba, ale też tym, w czym czują się dobre. Jeśli są zadowolone z efektów swoich działań, czują się spełnione i szczęśliwe. Rośnie tym samym ich pewność siebie. Gdy odnoszą sukcesy, rozpiera je duma. Natomiast gdy coś im nie wychodzi, pojawiają się frustracja i zdenerwowanie. Choć te emocje mogą się kojarzyć rodzicom z czymś negatywnym, również są potrzebne do prawidłowego rozwoju emocjonalnego. Gdy dziecko ponosi porażkę w jakiejś dziedzinie, warto być w tym czasie obok niego, zachęcać je, aby nie poddawało się i próbowało ponownie. To także będzie miało wpływ na jego rozwój emocjonalny.

Jakie są zainteresowania dzieci w wieku wczesnoszkolnym?

Dzieci w wieku wczesnoszkolnym może interesować całe spektrum rzeczy. Psychologowie i pedagodzy zauważają jednak, że młodsze dzieci skupiają się głównie na trzech obszarach:

• Sport – dzieci w wieku wczesnoszkolnym zwykle uwielbiają aktywność fizyczną. Gdy zajęcia odbywały się w szkole, te zainteresowania były rozwijane podczas lekcji wychowania fizycznego. Teraz to rodzice powinni przejąć ster. Nawet w domu można zorganizować wyższą skrzynię lub krzesełko, przez które dziecko będzie mogło skakać. Nic też nie stoi na przeszkodzie, aby wziąć piłkę i razem z dzieckiem ćwiczyć strzelanie do bramki czy granie w siatkówkę lub koszykówkę na podwórku czy pobliskim boisku.
• Sztuka – młodsze dzieci bardzo lubią wszystko, co jest związane ze sztuką. Rysowanie, malowanie, ale też taniec i śpiewanie to zajęcia, którym uwielbiają poświęcać swój czas. Staraj się więc motywować pociechę do rozwijania tych zainteresowań. Razem słuchajcie muzyki. Oglądajcie filmiki z lekcjami tańca. Jeśli dziecko chce się nauczyć lepiej rysować, możesz znaleźć w internecie kursy dla początkujących.
• Przyroda – wiek wczesnoszkolny to czas, gdy dzieci bardzo interesują się otaczającym je światem. Chcą wiedzieć, skąd pochodzą dźwięki, które słyszą na spacerach, dlaczego jakieś zwierzę ma aż tyle nóg albo tak długą szyję. Dostrzegają też różnice między drzewami różnych gatunków, z uwagą obserwują zmieniające się pory roku. Aby zachęcać dzieci do poznawania świata, wychodź z dzieckiem na częste spacery. Możecie też razem przeglądać książki o zwierzętach i roślinach, a później na żywo odnajdywać gatunki, o których czytaliście.

Przeczytaj też w naszym poradniku, jakie zabawy dla dzieci w domu możesz wybrać, aby miło spędzać wspólny czas.

Uzdolnienie dziecka w opinii rodziców – czy i jak trzeba ingerować w wybór zainteresowań?

Warto podkreślić, że zainteresowania młodszych dzieci nie są stałe i głębokie. Mogą się zmieniać z dnia na dzień. Jednego dnia dziecko może chcieć zostać mistrzem świata w piłce nożnej, a innego będą mu się marzyć: podróż w kosmos, budowanie rakiet i odkrywanie życia na innych planetach. To wcale nie oznacza, że dziecko ma słomiany zapał. Nie warto więc zmuszać malucha do interesowania się tylko jedną rzeczą. Rodzic powinien raczej przyjąć rolę osoby, która wskaże dziecku kierunek i pomoże mu w rozwijaniu wybranych przez niego pasji. Nie ma także co oczekiwać, że czasowe zainteresowanie jakimś zagadnieniem przerodzi się w przyszły zawód dziecka. Do dorosłości jeszcze bardzo daleka droga. Dlatego zachęcaj dziecko do rozwijania zainteresowań, ale nie wywieraj na nim presji. W ten sposób możesz je tylko zniechęcić.

Zainteresowania dziecka starszego – jak współpracować z nastolatkiem, który często korzysta z komputera?

Zainteresowania mogą się zmieniać wraz z wiekiem. O ile hobby 7-letniego dziecka może dotyczyć np. oglądania zwierząt, o tyle dziecko w wieku 10 lub 12 lat zwykle chce się zajmować czymś bardziej poważnym. Może np. chcieć naśladować to, czym na co dzień zajmują się dorośli albo starsze rodzeństwo. W większym stopniu powiela też zainteresowania rówieśników, z którymi się kontaktuje. W wieku nastoletnim relacje ze znajomymi odgrywają kluczową rolę w wyborze zainteresowań. Dojrzewającemu nastolatkowi zależy na akceptacji wśród kolegów i koleżanek. Zaczyna więc dążyć do tego, aby zajmować się tym samym, co oni.

Może się wydawać, że tutaj rola rodzica jest właściwie niepotrzebna. Nic bardziej mylnego! Nastolatek, którego kontakt z bliskimi ogranicza się głównie do rozmów w cyfrowym świecie, spędza bardzo dużo czasu przed komputerem. Zadaniem rodzica jest znalezienie metody, która oderwie dziecko od internetu i pozwoli mu rozwijać swoje zainteresowania także poza komputerem i telefonem.

Chcesz się dowiedzieć, co robić, jeśli dziecko spędza zbyt dużo czasu przed komputerem i nic nie jest w stanie go odciągnąć? Sprawdź w naszym poradniku, czy jest to już uzależnienie od gier i internetu oraz co warto z tym robić.

Ważne jest także to, żebyś Ty jako rodzic nie traktował komputera jako zła koniecznego. Kontakt dziecka z internetem nie musi się ograniczać tylko do e-lekcji. Komputer czy telefon stanowią teraz dla wielu dzieci jedyne narzędzie do kontaktu z kolegami. Dzieci – nieważne, czy w wieku wczesnoszkolnym czy nastoletnim – mogą:

• umawiać się na wirtualne spotkania po lekcjach i rozmawiać ze sobą o wszystkim – to buduje w nich poczucie przynależności do wspólnoty,
• odreagowywać w ten sposób siedzenie w domu – stały kontakt tylko z domownikami może dawać się we znaki nie tylko dorosłym, ale też dzieciom; nimi też targają silne emocje; kontakt z bliskimi to szansa na wyrzucenie z siebie tego, co np. denerwuje je w rodzeństwie czy w rodzicach;
• znajdować nowe zainteresowania – poprzez kontakt z bliskimi dzielą się swoimi przemyśleniami i opiniami dotyczącymi ostatnio obejrzanych filmów czy przeczytanych książek.

Również popularne gry, takie jak Minecraft czy Fortnite, mogą okazać się dosyć dobrym sposobem na rozrywkę. Ważne jest tylko, aby ustalić z dzieckiem, ile czasu może spędzić na graniu. Warto podkreślić, że długie wpatrywanie się w ekran monitora, z którego co chwila błyskają światła o różnym natężeniu, może wpływać na pogorszenie u dzieci wzroku, a także samopoczucia. Dlatego razem z dzieckiem ustalcie zasady grania na komputerze:

1. Wspólnie zastanówcie się, kiedy dziecko może spędzać czas na graniu.
2. Ustalcie maksymalną długość gry. Koniecznie dowiedz się też, czy gra, w którą gra dziecko, może zostać w każdej chwili przerwana. Jeśli jest to gra online, gwałtowne oderwanie dziecka od rozgrywki będzie tylko potęgowało napięcia i kłótnie między Wami. To z kolei doprowadzi do sytuacji, w których dziecko może zacząć Cię okłamywać i buntować się.
3. Zaproponuj dziecku 3 kroki przypominania o zbliżającym się końcu czasu na grę:

• Pierwszy: przypomnienie, że zostało ostatnie 20 minut.
• Drugi: przypomnienie, że zostało 10 minut.
• Trzeci: poinformowanie o końcu czasu na grę. Nie zostawiaj jednak dziecka samego. Zainteresuj się grą, którą tak lubi. Zapytaj, na czym ona polega, niech pokaże Ci świat, do którego tak lubi uciekać. W ten sposób będziesz stanowić pewnego rodzaju most łączący świat rzeczywisty ze światem cyfrowym. W ten sposób dziecku będzie łatwiej z niego wyjść. Dodatkowo dziecko poczuje, że rodzic aktywnie włącza się w jego zainteresowania.
• Na koniec zaproponuj aktywność, którą możesz podjąć razem z dzieckiem. Mogą to być wybrane przez nie planszówki albo pomoc w domu.

Komputer to nie tylko gry i spotkania ze znajomymi. Może się on stać także narzędziem do poszerzania zainteresowań dziecka, gdy nie można fizycznie znaleźć się w jakimś miejscu. Razem z dzieckiem możesz się udać na wirtualną wycieczkę po najbardziej odległych zakątkach na ziemi. Wystarczy Ci zwykłe Google Street View lub strony podróżnicze. Możecie też wspólnie oglądać najróżniejsze gatunki zwierząt, korzystać z internetowych kursów językowych itp. Ważne tylko, żeby później ćwiczyć te umiejętności w praktyce. Niech cyfrowa rzeczywistość stanie się tylko zachętą do rozwoju zainteresowań w świecie rzeczywistym!