Ponad 55% polskich piątoklasistów spędza ponad 2 godziny dziennie na oglądaniu filmów, a ponad 60% poświęca kolejne 2 godziny na gry komputerowe i tyle samo na inne aktywności na komputerze lub smartfonie – tak wynika z badań przeprowadzonych przez Instytut Matki i Dziecka na zlecenie Ministerstwa Sportu*. Raport został udostępniony jeszcze przed rozpoczęciem pandemii. Oznacza to, że do opisanych 6 godzin dziennie przed ekranem urządzenia elektronicznego należy dodać jeszcze około drugie tyle przeznaczone na naukę zdalną. Podpowiadany, jak przy tak długim czasie z komputerem/smartfonem skupić się na pozytywnym wpływie internetu na rozwój dziecka i… ograniczyć jego negatywny wpływ.

Z tekstu dowiesz się:

• dlaczego internet znacząco wpływa na rozwój dziecka,
• w jakich aspektach internet negatywnie wpływa na rozwój dziecka,
• jak internet wpływa pozytywnie na rozwój dziecka,
• jak pomóc dziecku rozsądnie korzystać z internetu.

Psychologowie i praktycy, którzy zajmują się wychowaniem, alarmują: dzieci i młodzież spędzają zbyt wiele czasu przed ekranem komputera, smartfona i tabletu. Nadmiar internetu może mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka. Jednak nie znaczy to, że korzystanie z niego w rozsądnych ilościach nie ma pozytywnego znaczenia dla rozwoju najmłodszych i nieco starszych.

Dlaczego wpływ internetu na rozwój dziecka jest bardzo duży?

Czy pamiętasz, kiedy po raz pierwszy samodzielnie skorzystałeś z komputera? Bardzo prawdopodobne, że było to podczas lekcji informatyki w szkole podstawowej lub nawet później, dopiero gdy byłeś nastolatkiem. A kiedy zaczęło korzystać z internetu Twoje dziecko? Na pewno znacznie wcześniej.

Dziś z komputera, a jeszcze częściej smartfona czy tabletu, korzystają już trzylatki. Nawet zupełne maluchy potrafią samodzielnie włączyć ulubioną grę czy filmik na YouTubie. U sześciolatków korzystanie z internetu jest już na porządku dziennym. Z deklaracji rodziców badanych przez CBOS w 2018 roku wynika, że dzieci spędzają w internecie**:

• 14 godzin tygodniowo – w wieku 6-12 lat,
• 21 godzin tygodniowo – w wieku 13-15 lat,
• 28 godzin tygodniowo – w wieku 16-19 lat.

Gdyby przeprowadzić ten sam sondaż w dobie pandemii, wyniki z pewnością byłyby jeszcze wyższe. Tymczasem środki masowego przekazu intensywnie oddziałują na dzieci już od pierwszych miesięcy życia i stopniowo stają się dla nich coraz ważniejsze. Dzieci chłoną jak gąbka wszystkie informacje i bodźce, z którymi się stykają – a internet jest ich pełen. Nic więc dziwnego, że wiele godzin online oznacza silny wpływ internetu na rozwój dziecka.

Negatywny wpływ internetu na rozwój dziecka

Aby świadomie zadbać o ograniczenie ilości czasu, który Twoje dziecko spędza przed ekranem, najpierw poznaj możliwe zagrożenia. Najczęściej wynikają one z nadmiernej ilości czasu spędzanej online, z nieodpowiedniego doboru treści lub z nieprawidłowego przygotowania miejsca do nauki i zabawy przy komputerze:

Dziecko nie może traktować zdalnych lekcji inaczej niż prawdziwej nauki, ponieważ nie wiadomo, ile czasu potrwa taka sytuacja. Dlatego też właściwa motywacja do nauki zdalnej jest niezbędna, aby dziecko nie opuściło się w nauce z powodu przeniesienia szkoły do domu.

• Rozwój fizyczny – brak ruchu lub nieodpowiednia pozycja podczas korzystania z komputera powoduje ból pleców i wady postawy. Z kolei długotrwałe wpatrywanie się w ekran, który emituje szkodliwe światło niebieskie, może skutkować wystąpieniem wad wzroku u dzieci.
• Rozwój psychiczny – zbyt wiele godzin online może powodować u młodych ludzi zaburzenia emocjonalne i interpersonalne, a także uzależnienie od gier lub od mediów społecznościowych. To coraz poważniejsze problemy zarówno u maluchów, jak i nastolatków.
• Rozwój moralny – jeśli w żaden sposób nie kontrolujesz tego, co przegląda w internecie Twoje dziecko, prędzej czy później trafi ono na demoralizujące, niebezpieczne dla niego treści. Mogą one wpłynąć negatywnie na psychikę, a szczególnie poczucie moralności, które w wieku dziecięcym dopiero się kształtuje.
• Rozwój społeczny – anonimowość, która pozornie występuje w internecie, wyzwala w wielu osobach skłonność do nieetycznych zachowań, które mogą kształtować u dziecka nieprawdziwy obraz tego, co dobre i złe. Dodatkowo brak kontaktu bezpośredniego z innymi powoduje, że dziecko może mieć kłopoty z relacjami „na żywo”. W dobie pandemii, gdy nie ma możliwości wyjścia na boisko z kolegami, warto mimo wszystko pozwolić dziecku na kontakt z rówieśnikami (ale najlepiej tylko tymi, których ono i Ty znacie realnie).
• Rozwój intelektualny – u maluchów, które dopiero zdobywają podstawową wiedzę o świecie, nietrudno o szok informacyjny. Tymczasem internet jest pełen informacji niedostosowanych do wieku i możliwości percepcyjnych dziecka. Dlatego uważnie kontroluj treści, które czyta i przegląda Twoja pociecha.

Pamiętaj, że te zagrożenia wynikają z nieodpowiedniego dopasowania przeglądanych przez dzieci treści oraz ze zbyt dużej liczby godzin spędzanych przed komputerem – a nie z samego faktu używania komputera, smartfona czy tabletu z internetem. Spróbuj w jak największym stopniu wyeliminować te niebezpieczeństwa, przede wszystkim dzięki rozmowie, kontroli treści przeglądanych przez dziecko oraz dostosowaniu miejsca nauki i rozrywki do jego potrzeb.

Pozytywny wpływ internetu na rozwój dziecka

Zagrożenia płynące z nieodpowiedniego używania internetu przez najmłodszych są jak najbardziej realne – ale równie rzeczywisty jest pozytywny wpływ internetu na rozwój dziecka. Poniżej przedstawiamy szanse, które świat online otwiera przed maluchami i nieco starszymi dziećmi:

• Dobre przygotowanie do pracy i życia w przyszłości – im więcej dziecko nauczy się samodzielnie, tym łatwiej będzie mu w praktycznie każdej dziedzinie życia. Dziś większość zawodów i elementów codzienności wymaga znajomości obsługi komputera oraz internetu – dziecko, jeśli tylko będzie miało szansę, z łatwością opanuje te umiejętności intuicyjnie.
• Kształtowanie zainteresowań – internet to kopalnia wiedzy z różnych dziedzin – również takich, o których dziecko prawdopodobnie nie dowie się ani od Ciebie, ani w szkole. To właśnie dzięki internetowi rodzą się takie pasje, jak kręcenie amatorskich filmów czy tworzenie muzyki za pomocą nowoczesnych narzędzi.
• Poszerzanie wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin – jeśli Twoje dziecko ma już swoje hobby, dzięki internetowi może je rozwijać i dzielić się pasją z innymi zainteresowanymi danym tematem.
• Organizowanie rozrywki – pomijając okres nauki zdalnej, nie można zaprzeczyć, że internet służy dzieciom głównie do zabawy. Jeśli Twoje dziecko będzie korzystać tylko z bezpiecznych, zweryfikowanych przez Ciebie gier czy portali, internet będzie dla niego dobrą formą rozrywki po długim dniu nauki. Pamiętaj tylko, aby nie była to jedyna forma jego odpoczynku.
• Inicjacja kulturalna – pierwsze spotkania dzieci z kulturą mogą się odbywać właśnie za pośrednictwem internetu. To ważne szczególnie teraz, gdy dostęp do muzeów czy teatrów jest utrudniony lub nawet niemożliwy. W czasie pandemii online można obejrzeć wiele wartościowych sztuk czy nawet wirtualnych wystaw.
• Duże ułatwienie w dobie życia online – nauka zdalna w dobie pandemii jest pełna wyzwań, ale najmłodsi z pewnością w pewnym stopniu już się do niej przyzwyczaili. Wiele maluchów i nastolatków docenia możliwość nauki z użyciem nowoczesnych technologii. Ważną rolę odgrywa także możliwość kontaktu z rówieśnikami – na przykład w postaci spotkań koleżeńskich na Teamsach czy Zoomie. Wiele dzieci zostaje po lekcjach na platformie, na której odbywała się nauka zdalna, i zacieśnia relacje z rówieśnikami. Koledzy ze szkoły wspólnie grają w szachy online, rozmawiają, dzielą się najnowszymi internetowymi odkryciami. Jeśli wśród znajomych Twojego dziecka nie ma jeszcze takiego zwyczaju, koniecznie mu to podpowiedz!

Komputer a rozwój dziecka – jak pomóc najmłodszym rozsądnie korzystać z komputera/internetu?

Znasz już pozytywny i negatywny wpływ internetu na rozwój dzieci. Zastanawiasz się, jak wykorzystać tę wiedzę, aby pomóc maluchowi lub nastolatkowi czerpać z użytkowania internetu to, co najlepsze? Na szczęście możesz, a nawet powinieneś mieć wpływ na to, jak na Twoje dziecko działa korzystanie z komputera/internetu. Skorzystaj z naszych porad, które znajdziesz poniżej:

• Kontroluj przeglądane przez dziecko strony internetowe i instaluj tylko sprawdzone aplikacje. Pomoże Ci to sprawić, aby do pociechy docierało jak najmniej nieodpowiednich treści. Skorzystaj z usługi Chroń dzieci w sieci, która pomoże Ci kontrolować czas spędzany przez dziecko online, a także weryfikować nowe aplikacje na telefonie.
• Pozwalaj tylko na gry dostosowane do wieku dziecka – zawsze sprawdzaj oznaczenia producenta, a dodatkowo samodzielnie weryfikuj każdą grę czy portal.
• Kontroluj czas, który spędza Twoje dziecko w sieci – wspólnie ustalcie dzienny limit minut/godzin i trzymajcie się planu.
• Zapewnij dziecku odpowiednie warunki korzystania z komputera – dobrze dobrane biurko, krzesło i oświetlenie mają duży wpływ na zdrową postawę ciała i wzrok, szczególnie w dobie nauki online.
• Wpajaj dziecku zasady umiarkowanego i rozsądnego korzystania z internetu – pamiętaj, że ustalenia warto poprzeć własnym przykładem.
• Wychowuj dziecko w poszanowaniu dla właściwych postaw etycznych – zapoznaj je szczególnie z pojęciem hejtu i uświadom mu, że w internecie nikt nie jest tak naprawdę anonimowy.
• Stwarzaj możliwości wspólnego spędzania czasu inaczej niż przy komputerze – opracujcie plan zabaw i innych przyjemności, które możecie wspólnie wykonywać po pracy i szkole.
• Rozwijaj zainteresowania dziecka niezwiązane z komputerami – w dobie pandemii idealnie sprawdzą się szczególnie sport (ćwiczenia w domu) czy muzyka.

Internet to, obok telewizji, najpopularniejszy środek masowego przekazu. Coraz młodsze dzieci spędzają w sieci coraz więcej godzin. Warto więc zastanowić się nad świadomym wykorzystaniem internetu w procesie wychowania – jako rodzic masz w tej kwestii dużo do powiedzenia!

* Źródło: https://mamopracuj.pl/ile-czasu-dzieci-moga-spedzac-przed-monitorem-komputera
** Źródło: https://mamopracuj.pl/ile-czasu-dzieci-moga-spedzac-przed-monitorem-komputera